Miejscowości wchodzące w skład gminy były teren prężnej działalności ruchu oporu. Funkcjonowały tutaj oddziały AK, BCh i AL. Sytuacja ta powodowała przeprowadzanie przez okupanta akcji odwetowych. Żołynię kilkakrotnie pacyfikowano, zginęło kilkadziesiąt osób. Ofiary spoczywają w grobach zbiorowych i indywidualnych na cmentarzu parafialnym.
Na betonowym obramowaniu umieszczona jest masywna płyta z czarnego granitu o treści:
HONORATA MACH
UR. 23 . X . 1868
INŻ. JÓZEF MACH PŁK. W.P.
UR. 21 . I . 1876
OFIARY ZBRODNI NIEMIECKIEJ Z DN. 4 . VI . 1943R.
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.
